ดินเป็นกรด-ด่าง มีผลต่อต้นพืชอย่างไร
ดินเป็นกรด-ด่าง มีผลต่อต้นพืชอย่างไร
ดินถือเป็นเรื่องที่ความสำคัญเป็นอันดับต้นของการปลูกพืช ถ้าความเป็นกรดด่างที่มาก หรือน้อยเกินไปจะส่งผลกระทบต่อพืช ทำให้พืชไม่เจริญเติบโต ผลผลิตลดลง ถ้าสภาพดินไม่เหมาะสมจะพบปัญหาตั้งเริ่มปลูก ดูได้จากการงอกของเมล็ดหลังหว่านลงแปลง ต้นพืชที่งอกขึ้นไม่สม่ำเสมอ โตช้า แคระแกรน ใบเหลือง และอาการไม่ตอบสนองต่อปุ๋ย
โดยปกติแล้วดินส่วนใหญ่มีค่า pH อยู่ในช่วง pH 5.0-8.0 แต่ค่าความเป็นกรด-ด่าง ของดิน ที่เหมาะสมสำหรับพืชโดยทั่ว ๆ ไปจะอยู่ในช่วง pH 6.0 – 6.5 หรือ “กรดอ่อน ๆ” เป็นช่วงที่เหมาะที่สุด พืชสามารถเอาธาตุอาหารไปใช้ได้มากชนิดที่สุด
แสดงค่าความเป็นกรดด่างของดิน ( pH 1-14)
ดินมีค่า pH 7 แสดงว่าดินเป็นกลาง
ดินที่มีค่าต่ำกว่า pH 7 แสดงว่าดินเป็นกรด (ดินเปรี้ยว)
แต่ดินมีค่ามากกว่า pH 7 แสดงว่าดินเป็นด่าง
ที่มาข้อมูล : องค์การอาหารและการเกษตรแห่งชาติ
(Food and Agriculture Organization of the United Nations,FAO)
ความสำคัญของค่ากรด-ด่างของดิน
ค่า pH ไม่ได้บ่งบอกความอุดมสมบูรณ์ แต่เกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงแร่ธาตุในดิน ทำให้การละลายตัวของธาตุหรือสารต่างๆ ในดินออกมา บางอย่างก็มีประโยชน์ บางอย่างก็อาจเป็นพิษกับพืชได้ ซึ่งเรารู้กันอยู่แล้วว่าพืชเติบโตด้วยการดูดซึม (Osmosis) ธาตุอาหารต่างๆทางราก เพื่อส่งไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ถ้าดินเป็นกรดแก่จัด pH ต่ำกว่า 4.5 จะทำให้มีธาตุพวก อลูมิเนียม แมงกานีส และเหล็ก ละลายออกมามากเกินไป จนเกิดเป็นพิษกับพืชที่ปลูกได้ แมงกานีส และเหล็ก ถึงจะเป็นธาตุอาหารพืชที่สำคัญ แต่พืชต้องการในปริมาณน้อยมาก ถ้ามีสะสมอยู่ในดินมากเกินไป ก็จะเกิดเป็นพิษกับพืชได้
จากตาราง ความสัมพันธ์ระหว่าง ค่า pH กับ การละลายตัวของธาตุอาหารในดิน ในช่วง pH ระหว่าง 6.0 – 7.0 หรือในสภาวะที่ดิน มีสภาพเป็นกรดอ่อนๆ
การปรับค่า pH ของดิน สิ่งแรกที่เราต้องทำคือ วัดค่า pH ในดินให้ทราบค่าที่แน่นอนเสียก่อนว่าเป็นกรดหรือด่าง
แนวทางการแก้ปัญหาดินเป็นกรด
- ใช้วัสดุอินทรีย์คลุมหน้าดิน
- การใส่ปุ๋ยหมัก
- การเลือกชนิดพันธุ์พืชที่ทนกับความเป็นกรด
- การปรับปรุงสภาวะธาตุอาหารของพืชในดินให้เพียงพอ
- การใส่ปูนเพื่อลดความเป็นกรดของดิน เช่น หินฝุ่น โดโลไมต์ ปูนมาร์ล ปูนขาวการใช้ปูนปรับระดับ pH เ (แนะนำให้ใส่ขณะดินมีความชื้นและต้องทำการไถพรวนทิ้งไว้อย่างน้อย 2 – 3 สัปดาห์เพื่อให้เวลาสำหรับปูนละลาย หลังจากนั้นให้ใช้เครื่องวัดค่ากรดด่างดินเช็คอีกครั้งก่อนปลูกพืช)
- ใช้ปรับสภาพดินให้เป็นด่าง จัสเตอร์ ฉีดพ่นลงดินอัตราการใช้น้ำ 80-100 ลิตร/ไร่
pH ต่ำกว่า 4.5 15 ลิตร/ไร่
pH 4.5-5.5 10 ลิตร/ไร่
pH 5.6-9.5 5 ลิตร/ไร่
หากไม่ทราบค่า pH แนะนำใช้จัสเตอร์ในอัตรา 5 ลิตร/ไร (ไม่ควรผสมกับสารกำจัดวัชพืชหากมีการใช้สารกำจัดวัชพืช ควรเว้นระยะเวลา 2 สัปดาห์
แนวทางการแก้ปัญหาดินเป็นด่าง
- ใช้วัสดุอินทรีย์คลุมหน้าดิน
- ใช้น้ำหมักที่มีค่าความเป็นกรดสูงๆ รดสม่ำเสมอ
- การเลือกชนิดพันธุ์พืชที่ทนกับความเป็นด่าง
- ไม้ดอก ได้แก่ แพรเซี่ยงไฮ้ คุณนายตื่นสาย เล็บมือนาง เข็ม เขียวหมื่นปี บานบุรี เฟื่องฟ้า กุหลาบ ชบา บานไม่รู้โรย
- ผัก ได้แก่ ชะอม กระเพรา หน่อไม้ฝรั่ง ผักบุ้งจีน ผักโขม มะเขือเทศ ถั่วพุ่ม ผักกาดหัว
- ผลไม้และไม้ยืนต้นอื่นๆ ได้แก่ มะพร้าว ฝรั่ง ละมุด พุทรา อินทผาลัม มะม่วงหิมพานต์ มะยม สะเดา สน ขี้เหล็ก
- ใส่สารเคมีบางชนิด เช่น ธาตุกำมะถัน ในขณะที่ดินชื้น เพราะธาตุกำมะถันจะเปลี่ยนเป็นกรดซัลฟูริก มีฤทธิ์เป็นกรด จึงสามารถลดการ เป็นด่างของดินลงได้
เอกสารอ้างอิง
- กรมพัฒนาที่ดิน สำนักงานเกษตรและ สหกรณ์จังหวัด กำแพงเพชร .แผ่นพับด้านการเกษตร.การจัดการดินกรด. สถานีพัฒนาที่ดิน กำแพงเพชร หมู่ 3 อาคารที่ทำการ ถนน พหลโยธิน ตำบล คลองแม่ลาย อำเภอเมือง กำแพงเพชรกำแพงเพชร 62000
- สุชน คชาทอง 2559 การจัดการดินที่มีปัญหา กลุ่มวางแผนการใช้ที่ดิน สำนักงานพัฒนาที่ดินเขต 12 กรมพัฒนาที่ดิน
#กรด #ด่าง #pHดิน #จัสเตอร์ #ทีเอบี #ทีเอบีอินโนเวชั่น
#Acid #alkali #Soil #pH #TAB #Tabinnovation
22 เมษายน 2567
ผู้ชม 24771 ครั้ง
